مجله ریاضی

گزارش برنامه به قلم خانم سحر ایمانی

برنامه بزرگداشت روز ن در ریاضیات، بالاخره در روز شنبه 21 اردیبهشت ماه برگزار شد. برنامه‌ای که از حدود دو ماه قبل جرقه‌های اولیه‌ی ضرورت برگزاری آن برای دانشکده علوم ریاضی دانشگاه، از سوی بزرگان و پیشکسوتان دغدغه‌مند گوش‌زد شده و با توجه به ثبت این روز به مناسبت زادروز زنده یاد دکتر مریم میرزاخانی در اتحادیه بین‌المللی ریاضیدانان، به اتفاق مقبول طبع خانواده دانشکده واقع شده بود.
هسته اولیه تصمیم گیرندگان برای نحوه برگزاری برنامه، پس از بررسی موضوعات مختلف، بالاخره تصمیم مهمی گرفتند و آن اینکه این برنامه به طور اختصاصی فرصتی برای بیان حرف‌ها و دغدغه‌های جامعه خانم‌ها در ریاضیات و به طور کلی در علم باشد. به این ترتیب کار آغاز شد!

از عده‌ای از دانشجویان خانم در داخل و عده‌ای در خارج از ایران خواسته شد که در قالب ویدئوهایی به بیان تجربه‌ها و دغدغه‌ها، و نیز به اشتراک گذاشتن آمال و خواسته‌هایشان برای دیگران بپردازند. از قضا ویدئوهای ارسال شده بسیار

روز 22 اردیبهشت، که روز تولد مریم میرزاخانی است، با پیشنهاد انجمن ریاضی ایران، به عنوان روز جهانی زن در ریاضیات انتخاب شده است. به همین مناسبت قرار است مراسمی در بزرگداشت این روز به همت گروه دختران ریاضی شریف، شورای صنفی دانشکده و انجمن علمی در روز 21 اردیبهشت از ساعت 17:30 در تالار 5 دانشگاه صنعتی شریف برگزار شود.

هفت مسئله در سال 2000 از سوی موسسه ریاضی کِلِی به عنوان مسائل هزاره مطرح شدند که به حل هر یک از این ها جایزه یک میلیون دلاری تعلق می گیرد. تا زمان حاضر تنها یکی از این هفت مساله یعنی حدس پوآنکاره حل شده است. اثباتی از این حدس در سال 2003 توسط پِرلمان بر مبنای کارهای ریچارد هامیلتون داده شد. این اثبات در سال 2006 کامل شد و به همین دلیل نشان فیلدز به پرلمان تعلق گرفت اما وی از قبول آن امتناع ورزید. او همچنین جایزه یک میلیون دلاری موسسه کلی را نپذیرفت. آن طور که خود پرلمان گفته این جوایز ناعادلانه اند، چرا که سهم او در حل این مسئله بیشتر از هامیلتون نبوده است.

برای اینکه این مسئله را بیان کنیم ابتدا باید درکی از مفهوم فضای همبند ساده داشته باشیم. به طور شهودی یک فضا همبند ساده است اگر بتوانیم هر حلقه در آن را به یک نقطه جمع کنیم. مثلا حلقه روی کره در شکل زیر را می توانیم به یک نقطه جمع کنیم:

فیلم میان ستاره ای (Interstellar) ساخته کریستوفر نولان فیلمی علمی-تخیلی است که داستان آن در زمانی از آینده رخ می دهد که زمین دچار طوفان های سختی می شود که در نتیجه آن محصولات کشاورزی کم کم از بین می روند و در نتیجه حیات بر روی کره زمین به خطر افتاده است. قهرمان اصلی داستان مردی است به نام کوپر که زمانی فضانورد ناسا بوده و اکنون به کشاورزی مشغول است. در اتاق دختر کوچکش، مورفی، کتاب ها خود به خود از قفسه ی کتاب می افتند و مورفی تصور می کند که شبحی در اتاقش است. اما یک روز پس از گرد و غبار شدیدی در شهر وقتی کوپر و خانوده اش به خانه پناه می آورند مورفی به خاطر می آورد که پنجره اتاقش را نبسته، او و پدرش بلافاصله به اتاق می روند و چیز عجیبی مشاهده می کنند. خاک هایی که وارد اتاق مورفی شده اند بر روی زمین به شکل موج پخش شده اند. کوپر بلافاصله درمی یابد که این امواج در نتیجه یک ناهنجاری گرانشی به وجود آمده اند.

تا چند هفته دیگر برندگان جایزه فیلدز مشخص خواهند شد. مراسم اهدای جوایز در برزیل انجام خواهد شد و همان طور که احتمالا میدانید یکی از سخنرانان دعوت شده به این مراسم دکتر میثم نصیری از آی.پی.ام هستند. گمانه زنی های مختلفی هست که چه کسانی فیلدز امسال را از آن خود خواهند کرد. با یک گشت کوتاه در وب می توانید ببینید که نام یک نفر در صدر تمام لیست های ارائه شده است: پیتر شو. پیتر شو یک ریاضیدان آلمانی است که به خاطر کارش در هندسه جبری شمارشی، که از ابزارهای هندسی برای فهم معادلات چندجمله ای استفاده می کند، شناخته شده است. او در دوران دانش آموزی سه مدال طلا و یک مدال نقره در المپیاد ریاضی بدست آورد، دوره کارشناسی را در سه ترم به اتمام رسانید و در مدت کوتاهی پس از دوره دکتری توانست در ۲۴ سالگی استاد تمام شود.

او در تز دکتری خود مفهومی به نام فضاهای کامل شونده (Perfectoid Spaces) را معرفی کرد که به کمک آن توانست بخشی از حدس weight-monodromy را ثابت کند. او همچنین نقش مهمی در برنامه Langlands داشته است. برنامه Langlands شبکه ای از حدسیاتی است که نظریه اعداد، هندسه و آنالیز را به هم مرتبط می کند. دیوید نادلر، استاد دانشگاه برکلی، درباره او گفته است که پیتر شو نقش کلیدی در آینده این برنامه خواهد داشت. او تا کنون جوایز معتبر بسیاری را درو کرده و اکنون انتظار می رود که یکی از برندگان نشان فیلدز امسال باشد. 

سلام

بعد از درگذشت این ریاضیدان بزرگ، بعضی ریاضیدانان درمورد شخصیت علمی و اجتماعی ایشان نظرات خود را چه در مصاحبه‌ها و چه در نوشته‌های خود بیان کردند. یکی از نوشته‌هایی که به نظر ما جالب آمد، نوشته سام نریمان از فارغ التحصیلان دانشکده ریاضی دانشگاه شریف بود که سال گذشته منتشر کردند. این نوشته به دلیل توجه به موضوعات اجتماعی در جامعه ریاضی قابل توجه است:

 دکتر سام نریمان